Stanisław Komornicki

fot. Tomasz Komornicki

Stanisław Komornicki

Pełnił funkcję kanclerza Orderu Wojennego Virtuti Militari od 1993 roku. W 2008 rozpoczęła się jego czwarta kadencja na tym stanowisku.

Syn Jadwigi i Franciszka Komornickich, urodził się w 26 lipca 1924 roku w Warszawie. Był uczniem Szkoły Rodziny Wojskowej, a potem Państwowego Gimnazjum im. ks. Józefa Poniatowskiego, działał w harcerstwie w 71. Warszawskiej Drużynie Skautów.

W czasie obrony Warszawy w 1939 roku 71 Drużyna została zmobilizowana w strukturach cywilnej obrony przeciwpożarowej. Pod okupacją kontynuował naukę na tajnych kompletach. W lutym 1940 roku został zaprzysiężony na członka Służby Zwycięstwu Polski, w konspiracji przyjął pseudonim „Nałęcz” (odpowiadający nazwie herbu rodziny Komornickich).

Podczas Powstania Warszawskiego dowodził plutonem szturmowym na Starym Mieście. Uczestniczył w walkach o Wytwórnię Papierów Wartościowych, Dom Profesorów, budynki PKO na Brzozowej, Zamek Królewski, barykadę na Piwnej i o Katedrę, gdzie został ranny. Po przejściu kanałami do Śródmieścia walczył na terenie Powiśla w rejonie Elektrowni i barykady na ul. Foksal. Za walki w okrążeniu na Starym Mieście, osłonę odwrotu kanałami i obronę barykady na Foksal został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Potem walczył na przyczółku czerniakowskim, a po wygaśnięciu walk, przeprawił się wpław przez Wisłę. Ranny od wybuchu pocisku artyleryjskiego, trafił do szpitala na Pradze. W grupie 160 żołnierzy AK wcielony do Dywizji Kościuszkowskiej. Jako dowódca kompanii moździerzy 14 pp 6 Dywizji Piechoty brał udział w walkach o Wał Pomorski, szturmie na Kołobrzeg (został ranny) i operacji berlińskiej. Dowodzona przez niego szpica jako pierwsza z oddziałów Wojska Polskiego 3 maja o godzinie 15:20 osiągnęła Łabę pod wsią Schenfelde am Elbe, nawiązując kontakt z 9 Armią USA. Został przedstawiony do odznaczenia Krzyżem Walecznych, który w sztabie wyższego szczebla przekwalifikowano na Order Krzyża Grunwaldu, oraz srebrnym medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”.

Po powrocie do Polski pełnił służbę na granicy z Czechosłowacją. Ukończył kursy oficerskie w Wyższej Szkole Wojskowej w Rembertowie. Studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1958 ukończył Akademię Sztabu Generalnego w stopniu podpułkownika dyplomowanego.

W 1995 roku mianowany generałem brygady w stanie spoczynku. Pracownik Sztabu Generalnego i Wojskowego Instytutu Historycznego, jako kierownik 1. Oddziału Naukowego.

Autor licznych publikacji na temat Powstania Warszawskiego i walk ostatniej fazy II wojny światowej, a także utworów literackich. Napisał m.in. kilkakrotnie wznawiany jeden z pierwszych pamiętników dotyczących walk powstańczych w stolicy – „Na barykadach Warszawy” (1964 pierwsze wydanie).

W 1975 usunięty ze służby wojskowej głównie ze względu na publikacje na temat Armii Krajowej.

Był członkiem m.in. Związku Pisarzy Polskich i Polskiego Towarzystwa Historycznego, od 2003 roku członkiem rady honorowej budowy Muzeum Powstania Warszawskiego.

W 2005 odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Pośmiertnie awansowany do stopnia generała dywizji.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

poprzedniJanusz Kochanowski
Stanisław Jerzy Komorowskinastępny