Andrzej Przewoźnik

Przez osiemnaście lat, od 1 września 1992 r., był sekretarzem generalnym Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Musiał zmagać się z olbrzymimi zadaniami, wymagającymi wiedzy, zdolności organizacyjnych i dyplomatycznych – i wywiązywał się z nich w sposób budzący podziw. Zdobył opinię znakomitego negocjatora, potrafiącego bronić tego, co najważniejsze.

Włożył ogromny osobisty wkład w upamiętnienie ofiar totalitaryzmu w latach 1939-1956 w kraju i za granicą. Szczególnie angażował się w sprawy dotyczące opieki nad miejscami polskiej pamięci narodowej na Wschodzie. Jego głównie dziełem są polskie cmentarze wojenne w Katyniu, Miednoje i Charkowie, cmentarze na szlaku armii gen. Andersa w Uzbekistanie i Kazachstanie, rekonstrukcja Cmentarza Orląt Lwowskich, mogiła Polaków zamordowanych w Hucie Pieniackiej, kwatera żołnierzy AK na wileńskiej Rossie oraz wiele innych na całym świecie – na Ukrainie, Białorusi, Litwie, na Węgrzech, we Włoszech, w Belgii, Francji, Libanie. Wiele uwagi i troski poświęcał upamiętnieniu zagłady polskich Żydów. Współorganizował uporządkowanie i upamiętnienie terenu b. obozu zagłady Żydów w Bełżcu, współuczestniczył w podobnych przedsięwzięciach dotyczących obozów w Sobiborze, Treblince i Chełmnie n. Nerem, wreszcie w budowie cmentarza i pomnika upamiętniającego ofiary zbrodni w Jedwabnem.

Urodził się 13 maja 1963 roku w Jurkowie. Ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studia podyplomowe w dziedzinie obronności państwa na Wydziale Strategiczno-Obronnym Akademii Obrony Narodowej w Warszawie.

W latach 1994-1998 był wiceprzewodniczącym i sekretarzem Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Katyńskiej przy Prezesie Rady Ministrów. Był przewodniczącym Polsko-Niemieckiej Komisji ds. Niemieckich Grobów Wojennych w Polsce, wiceprzewodniczącym Rady Muzeum Wojska Polskiego, członkiem polsko-rosyjskiej Komisji ds. Trudnych, Rady Powierniczej Muzeum Powstania Warszawskiego, Rad Muzealnych Państwowego Muzeum KL Auschwitz-Birkenau i Muzeum Niepodległości w Warszawie, Rady Muzeum Historii II Wojny Światowej, członkiem honorowym szeregu organizacji społecznych, kombatanckich i towarzystw kresowych.

Jako historyk zajmował się dziejami Zbrodni Katyńskiej, a także Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego oraz polskiego uchodźstwa na Węgrzech. Autor wielu publikacji naukowych, redaktor naczelny historycznego czasopisma „Niepodległość”. Wspólnie z prof. dr. hab. Adamem Strzemboszem napisał książkę „Generał Nil” o gen. Auguście Emilu Fieldorfie (1999), w październiku 2010 została wydana ostatnia publikacja przygotowana z panią Jolantą Adamską „Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć”.

Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.